Gemeente Leeuwarden wil meer inzicht in haar groene opgave. Wanneer zijn bomen aan vervanging toe? En waar is ruimte voor meer groen? Kan dat zomaar overal waar op het oog voldoende ruimte lijkt? Of spelen daar meer factoren mee? Wat levert dat groen op? En wat kost het eigenlijk?

Weg is weg
Ondergrondse groeiruimte is heel belangrijk voor bomen. In de stad staat deze ruimte behoorlijk onder druk. Boomwortels concurreren er met kabels, leidingen en rioleringen. Te krappe groeiplaatsen zorgen voor kwarrende bomen, die sneller gevaar en hinder veroorzaken. In Leeuwarden mogen bomen die op kabels en leidingen staan, niet vervangen worden. Vallen deze bomen uit, dan is herplant op dezelfde plek dus onmogelijk.

Dubbele winst
Kent een gemeente de waarde en kwaliteit van haar groen én heeft zij haar ondergrondse ruimte goed in beeld? Dan blijkt vaak ontzettend veel mogelijk. Met slimme keuzes en een strak plan kan een gemeente toekomstbestendig blijven vergroenen. Winst voor mens én natuur!

Beleidskeuzes
In veel gemeenten mogen bomen die op kabels en leidingen staan per definitie niet vervangen worden. Dat is een beleidskeuze. Vaak is er weinig kennis van wat er bij aanplant al in de grond zat. En trek je bij rooien of planten kabels en leidingen stuk? Dan zit je met de gebakken peren. Met het huidige register van kabels en leidingen is die kennis er wel. Koppel je die gegevens aan informatie over de bomen, dan kan er vaak meer dan je denkt.

Boomvervangingsanalyse
Tim Jak heeft samen met collega’s een groeiplaatsmodel ontwikkeld dat inzicht geeft in de ondergrondse ruimte: de boomvervangingsanalyse. Hiermee analyseerden ze de groeiplaatsen van alle Leeuwardense bomen. “Ons model kijkt hoeveel ruimte een boom nodig heeft om goed en gezond te groeien en te leven”, legt Tim uit. “Het berekent of de groeiplaats daarvoor toereikend is. Zo niet? Dan geeft het model aan wanneer de boom aan vervanging toe is. En dat weergegeven op kaart, zo zie je meteen waar de kansen liggen.”

Inzicht in de toekomst
Jarren Verbeek is met die boomvervangingsanalyse aan de slag gegaan om diverse scenario’s van het boombestand te modelleren. Door te kijken naar bestaande bomen, potentiële groeiruimte en beleid van de gemeente zijn aantallen en kroonoppervlaktes voor de toekomst gemodelleerd. Met bijbehorende beheerskosten en ecosysteemdiensten. Zo wordt het inzichtelijk wat voor een impact beleidskeuzes van de gemeentes hebben. En spoiler alert: bomen op kabels en leidingen niet vervangen heeft een dramatische impact op het aantal bomen in de stad. Alleen door hard op zoek te gaan naar nieuwe groeiplaatsen kan het aantal bomen op peil blijven.

Grondig advies
Benieuwd hoeveel bomen in jouw gemeente op kabels en leidingen staan? En wat de beleidskeuze in jouw gemeente betekent voor het kroonoppervlak, de ecosysteemdiensten en de beheerkosten van het bomenbestand? Hoe je meer kan halen uit je ondergrondse ruimte? Bespreek je vragen eens met Tim of Jarren!